Liefde op het eerste gezicht lijkt een bekend thema te zijn: vooral in Hollywood en de muziekindustrie komt het vaak voor. Ook veel liedjes gaan over ‘love at first sight’. Ben je ooit verliefd geworden bij de eerste ontmoeting, of ben je daar niet zo in geïnteresseerd? Of liefde op het eerste gezicht echt bestaat, hoe het aanvoelt en wat onze biochemie ermee te maken heeft, ontdek je in dit artikel.
WAT IS “LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT” EN BESTAAT LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT?
Wat bedoelen we eigenlijk met liefde op het eerste gezicht en wat is het verschil met echte liefde? Ware liefde is iets dieps; een relatie die gebaseerd is op gedeelde ervaringen en belevenissen. De gevoelens in zulke relaties, evenals vertrouwen, intimiteit, zorg, genegenheid, geborgenheid en echte intimiteit en genegenheid, moeten zich over de tijd ontwikkelen en verdiepen. Liefde op het eerste gezicht is daarentegen spontaan en ontstaat uit een bijzonder, uniek moment dat je samen hebt meegemaakt. Bij liefde op het eerste gezicht word je plotseling verliefd zonder veel over de ander te weten.
HOE LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT VOELT:
- “Helemaal van de kaart” zijn door de ander
- Het gevoel alsof tijd en ruimte vervagen
- Kriebels in je buik (“vlinders in de buik”)
- Magische aantrekkingskracht
- Directe vertrouwdheid en sympathie
- Het gevoel, de zielsverwant te hebben gevonden
- Een onverwachte, lotsbepalende ontmoeting
WAT IS LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT ECHT:
- Sterke fysieke aantrekkingskracht
- Interesse gebaseerd op de eerste visuele en non-verbale indrukken
- Je kunt elkaar ‘goed ruiken’
- Ook vinden we bij vermeende liefde op het eerste gezicht vaak mensen aantrekkelijk en vertrouwenswaardig die visueel op ons lijken – soort zoekt soort, zoals het gezegde luidt. Onbewust let je bijvoorbeeld op vergelijkbare gezichtskenmerken.
# WIST JE DIT?
Liefde op het eerste gezicht kun je vaker meemaken. Je bent wellicht vaker op slag verliefd gedurende je leven – vooral de wispelturigen onder ons.
HOE VAAK WORDEN WE VERLIEFD OP HET EERSTE GEZICHT?
Een verrassend aantal mensen geeft aan ooit op het eerste gezicht verliefd te zijn geweest. Volgens statistieken uit 2021 was bijna 40 procent van de mannen en bijna 25 procent van de vrouwen al eens op slag verliefd.
Ben je verrast door dit resultaat, omdat mannen vaak als minder romantisch worden gezien? Bij ‘instant love’ draait alles om de eerste indruk. En omdat mannen bekend staan (en het is bewezen) dat zij sterker reageren op uiterlijke prikkels dan vrouwen, worden ze ook sneller smoorverliefd. Wanneer het gaat om langdurige gevoelens en bindingen, scoren vrouwen statistisch gezien beter.
WAT ZEGGEN PSYCHOLOGIE EN BIOLOGIE OVER OP SLAG VERLIEFD ZIJN?
Zoals al aangegeven, is liefde op het eerste gezicht meer een lichamelijke reactie dan een echt gevoel. Maar waarom is dat zo? Zoals veel dingen heeft ook dit zijn wortels in de evolutie van de mens: vroeger was het extreem belangrijk voor de voortplanting om binnen zeer korte tijd te bepalen of iemand geschikt was als partner.
Dus heeft het lichaam hormonen zoals dopamine en serotonine vrijgegeven. En hoewel je tegenwoordig om heel andere redenen iemand ontmoet, zorgen deze hormonen er nog steeds voor dat je ‘op het eerste gezicht verliefd wordt’ of iemand aantrekkelijk vindt.
Lichamelijke reacties door hormoonafgifte:
- Hartkloppingen
- Zwakke knieën
- Vlinders in de buik
- Zweten
- Euforie
- Kippenvel
- Nervositeit
Herken je deze reacties?
# HANDIG OM TE WETEN
- In dit biochemische proces wordt niet alleen het uiterlijk en lichaamstaal beoordeeld, maar ook de geur. Je lichaam zoekt onbewust naar signalen die aangeven of jullie genetisch bij elkaar passen. Een zo divers mogelijk DNA is gewenst, omdat dit de kans op gezonde, weerbare nakomelingen verhoogt. In principe is liefde op het eerste gezicht vooral een lichamelijke en natuurlijke compatibiliteitsdetector tussen twee mensen.
WETENSCHAPPELIJKE STUDIES EN INZICHTEN
De wetenschap is verdeeld over het fenomeen ‘liefde op het eerste gezicht’. Hoewel sommige studies snelle aantrekkingskracht bevestigen, wordt vaak benadrukt dat liefde meer tijd nodig heeft om te groeien, omdat vertrouwen, genegenheid en zorg pas na verloop van tijd kunnen ontstaan.
Voorstanders betogen dat een sterke aantrekkingskracht en verbinding binnen enkele seconden kan ontstaan, veroorzaakt door biochemische processen in de hersenen. Zij zien hierin een mogelijk evolutionair voordeel en wijzen op de persoonlijke ervaringen van velen. Hersenonderzoek toont dat bij intense aantrekkingskracht vergelijkbare hersengebieden actief worden als bij langetermijnrelaties. Toch ontbreken er bij de eerste ontmoeting nog essentiële elementen zoals vertrouwen en een diepere emotionele band.
Uit studies over speeddaten blijkt dat het mogelijk is om binnen enkele minuten te beslissen over een tweede date. Toch leiden deze situaties zelden tot langdurige relaties.
Sceptici van liefde op het eerste gezicht benadrukken dat echte liefde is gebaseerd op vertrouwen, intimiteit en elkaar leren kennen – en dat kost tijd. Ze waarschuwen om intense fysieke aantrekkingskracht of verliefdheid niet te verwarren met een diepe emotionele verbinding. Daarnaast kunnen onrealistische verwachtingen en psychologische mechanismen, zoals het romantiseren van herinneringen, een rol spelen.
LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT – WERKELIJKHEID OF MYTHE?
Het idee van liefde op het eerste gezicht blijft bestaan – niet alleen in Hollywood, maar ook in onze gedachten. Zo zijn er ook psychologen die geloven dat er een speciale ‘bliksemschicht’-verbinding is waarin men het lot kan horen spreken. Toch heerst onder psychologen de opvatting dat liefde op het eerste gezicht geen echt fenomeen is, maar een mythe.
In een onderzoeksexperiment in 2017 voerden vier Nederlandse psychologen tests uit met proefpersonen. Daarbij werden vreemden online, in een laboratorium en bij een dating-evenement samengebracht. Er werd getest hoe deze vreemden op elkaar reageerden. Dr. Florian Zsok, een van de onderzoekers, concludeert dat ‘liefde’ een te groot woord is voor wat de proefpersonen ervaarden. Liefde op het eerste gezicht is dus niets meer dan een illusie; eerder fysieke aantrekkingskracht, verlangen en hunkering.
Dr. Zsok zegt ook: “Het is een bliksemschicht die achteraf inslaat.” Koppels spreken vaak achteraf van liefde op het eerste gezicht – ook al voelden ze dat destijds niet zo. Hoe komt dat? Mensen projecteren hun huidige geluk op het verleden en construeren zo een gezamenlijke herinnering. Een relatie achteraf zo te romantiseren, is niet verwerpelijk – maar dat maakt het nog niet liefde op het eerste gezicht.
LANGETERMIJN GEVOLGEN EN RELATIEDYNAMIEK
Hoewel liefde op het eerste gezicht niet bewezen kan worden, willen veel mensen het fenomeen wel ervaren. Maar het geloof in deze magische liefde, zoals afgebeeld in films en series, draagt gevaren met zich mee: er worden verwachtingen geschept die een echte relatie nooit waar kan maken. Teleurstelling en liefdesverdriet zijn dan onvermijdelijk wanneer je de ander beter leert kennen. Ook kan het leiden tot emotionele afhankelijkheid wanneer het idealiseren van de partner de overhand krijgt.
Natuurlijk kun je halsoverkop verliefd worden, elkaar leren kennen en alles valt op zijn plaats – maar dat gebeurt zelden. Maar, zoals we allemaal weten, uitzonderingen bevestigen de regel. Het is belangrijk dat je echt de tijd neemt om elkaar te leren kennen – of de aantrekkingskracht nu meteen voelbaar was, of pas later ontstond. Liefdesrelaties vereisen een stabiele basis, zodat ze kunnen blijven bestaan zodra de roze bril van de eerste verliefdheidsfase wordt afgezet.
CONCLUSIE: AANTREKKINGSKRACHT OP HET EERSTE GEZICHT
De vonk die je voelt als je iemand voor het eerst ontmoet, kun je liefde op het eerste gezicht noemen, of het noemen wat het echt is: een sterke, fysieke aantrekkingskracht. Ook al is het geen noodlottige, magische liefde, er kan iets moois uit dat ene moment ontstaan. Het hangt er helemaal vanaf wat je (of jullie) ervan maken.
