Op de behoefte aan seks en intimiteit zit geen einddatum. Toch is de heersende gedachte dat dit afneemt naarmate we ouder worden. Tel daarbij op dat het voor ouderen en hun eventuele zorgverleners of familieleden vaak een ongemakkelijk gespreksonderwerp is, en het is duidelijk waarom Willie en Groenoord Zorgt met hun 1-aprilgrap – een speeltjeslijn voor ouderen genaamd ‘Senior Sensations’ – aandacht vragen voor dit onderbelichte thema. Hoe het precies zit met ‘seks als senior’ en wat zoal de heikele punten zijn, vroegen we aan Seksuologen met Twee. Anne, de ene helft van dit duo, werkte voordat ze seksuoloog werd zelf in de ouderenzorg.
“Vorige week gaven we voorlichting op een basisschool en kregen we van leerlingen uit groep 7 en 8 toevallig de toepasselijke, anonieme vraag: ‘Tot wanneer heb je seks?’ Dat daar geen deadline voor bestaat, wilden de leerlingen niet van ons aannemen. ‘Als je 35 jaar bent, dan ben je toch wel klaar met seks? En al helemaal als je ouder bent dan 67!’, luidde hun reactie. Een grappige anekdote natuurlijk, maar de serieuze realiteit is dat men inderdaad gelooft dat we de interesse in seks verliezen als we oud worden. Alleen wat deze kinderen ‘oud’ noemen… Haha, au.”
Heb jij nog seks?
“Gelukkig is seks iets van alle leeftijden en de behoefte daaraan stopt niet ineens als je 67 kaarsjes uitblaast. Uit onderzoek van Rutgers, kenniscentrum Seksualiteit, blijkt dat 83 procent van de mannen en 61 procent van de vrouwen tussen de 55 en 79 jaar seks belangrijk vindt. Dit betekent niet direct dat ze er ook een heel actief seksleven op na houden, maar wel dat ze de momenten van seksualiteit en intimiteit koesteren. In dit onderzoek zien we ook dat het belang van seks gedurende het leven wel degelijk afneemt. Van hormonale puber tot 50’er zien we een daling, maar vanaf 55 jaar neemt het belang dat men aan seks hecht vrijwel niet meer af.”
Net een andere insteek
“Ouderen vinden seks dus nog steeds belangrijk, maar vullen dit ook anders in dan ze ‘vroeger’ deden. Hoe we naar seks kijken, verandert gedurende ons hele leven. Mogelijk vond je het als twintiger belangrijk dat je de hele Kamasutra kon afvinken, terwijl je als 40’er intiem strelen ook een bevredigende seksuele handeling vindt.”
“Wat we dan eigenlijk onder seks verstaan? Dat betekent voor iedereen wat anders. De een vindt het seks wanneer diegene naakt in bed met een iemand ligt te tongen, de ander vindt het ‘pas’ seks als de geslachtsdelen erbij komen kijken. Als je ouder wordt, komt daar bovendien bij kijken dat je lichaam mee veroudert. Sommige standjes en seksuele handelingen worden daardoor minder prettig dan voorheen. Penetratie verschuift dan vaak wat meer naar de achtergrond en andere handelingen krijgen meer aandacht.”
“De cijfers uit onderzoek rondom ouderen en seks laten zien dat bijna een kwart van de 70-plussers aangeeft minstens één keer per week seks te hebben. Wat die seks dan inhoudt, is niet precies duidelijk. Bij de wat jongere groep, de 55-tot 70-jarigen, gaf 69% (no pun intented) aan in het afgelopen half jaar seks te hebben gehad.”
Seksspeeltjes voor ouderen?
“Met in gedachten dat het lichamelijk allemaal wat moeizamer kan gaan, zouden speeltjes uitkomst kunnen bieden. De seksspeeltjesmarkt is op dit moment echter vooral gericht op jongvolwassenen en vergeten, vinden wij, deze belangrijke groep. Juist ouderen hebben soms meer behoefte aan een moment voor zichzelf of samen met een partner dan waar ze gehoor aan kunnen geven.”
“Hierbij is het wel belangrijk om rekening te houden met een aantal zaken. Allereerst verandert het lichaam dus wanneer we ouder worden. De huid wordt minder elastisch en dat geldt ook voor de huid bij de geslachtsdelen. Sommige heftigere speeltjes, zoals een flink trillende masturbator of tarzanvibrator, zijn dan niet prettig en kunnen de huid en gevoelige slijmvliezen beschadigen. Ook is gebruik van een goed verzorgend glijmiddel belangrijk om het zo fijn mogelijk te maken.”
“Ten tweede moet er ook rekening gehouden worden met eventuele medicatie. Je mag bijvoorbeeld geen penisring gebruiken als je bloedverdunners hebt. Wel zo handig om dit soort dingen te weten vóórdat je eraan begint!”
“Tot slot is het voor veel ouderen niet zo makkelijk om aan een seksspeeltje te komen. Het internet staat er natuurlijk vol mee, maar de meeste vinden dit toch een drempel en worden overprikkeld van alles wat ze zien. En: ‘Kun je oma even helpen een seksspeeltje te kopen?’, is ook niet iets dat je makkelijk aan je kleinkinderen vraagt. Om nog maar te zwijgen over bovenstaande kennis die je dan dient te hebben, die heeft ook lang niet iedereen. Hoewel sommige speeltjes dus mogelijk kunnen helpen om ouderen in hun behoeften te voorzien, bieden ze in de huidige vorm geen kant-en-klare oplossing. Wellicht toch maar eens nadenken over een échte speeltjeslijn voor ouderen, die rekening houdt met eerdergenoemde punten? 😉”
Bekijk ook: Unboxing ‘Senior Sensations’ door Mevrouw Hoekstra
Seks in het verzorgingshuis
“De behoefte aan seks en intimiteit blijft dus vaak wel bestaan, en we blijven het ook wel doen voor zover we dat kunnen en willen, maar het wordt er als je ouder bent dus niet per se makkelijker op. Maar woon je in een verzorgingshuis, dan kan het helemáál lastig zijn om gehoor te geven aan je intieme en seksuele verlangens. Zorgmedewerkers lopen in en uit en kloppen met geluk vluchtig. Als het praktisch al lukt om intiem te zijn met jezelf of je partner, is het dus ook nog maar de vraag of je niet gestoord wordt voor de medicatieronde. Voor zover je überhaupt de vrijheid nog voelde om zo’n momentje te creëren. Want waar veel taboes rondom seks verdwijnen, is het taboe rondom seks willen en hebben als senior hardnekkig. Zowel bij senioren zelf als hun zorgverleners.”
“Wij hopen dan ook dat er meer aandacht komt voor seks en intimiteit bij ouderen, zodat ze de ruimte krijgen om voor zichzelf of samen te (her)ontdekken hoe ze hier invulling aan willen en kunnen geven, en hier eventueel hulp bij kunnen krijgen. Die hulp kan al zo simpel zijn als kloppen en daadwerkelijk wachten op antwoord.”
Liefs,
Anne en Leila
Seksuologen met Twee
